Hướng dẫn lập báo cáo thuế giá trị gia tăng hàng tháng-quý

1. Cơ sở pháp lý và ý nghĩa của báo cáo thuế GTGT

Thuế giá trị gia tăng (GTGT) là một trong những sắc thuế quan trọng nhất trong hệ thống thuế Việt Nam, áp dụng trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất đến tiêu dùng. 

Việc lập và nộp báo cáo thuế GTGT hàng tháng hoặc hàng quý được quy định tại: Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14, Nghị định số 126/2020/NĐ-CP, Thông tư số 80/2021/TT-BTC.

Mục tiêu của báo cáo là tổng hợp giá trị mua vào, VAT đầu vào cũng như doanh thu bán ra, thuế GTGT đầu ra; xác định số thuế phải nộp hoặc được khấu trừ (được hoàn nếu đủ điều kiện theo quy định).

2. Xác định kỳ kê khai: Tháng hay Quý

Theo Điều 9 Nghị định 126/2020/NĐ-CP, kỳ kê khai thuế GTGT được xác định dựa vào doanh thu năm liền trước.

- Trên 50 tỷ đồng: kê khai hàng tháng.

- Từ 50 tỷ đồng trở xuống: kê khai theo quý.

Doanh nghiệp mới thành lập được phép chọn kê khai theo quý trong năm đầu tiên.

3. Chuẩn bị trước khi lập báo cáo thuế GTGT

Kế toán cần chuẩn bị:

- Tổng hợp hóa đơn đầu ra (hàng hóa, dịch vụ bán ra).

- Tổng hợp hóa đơn đầu vào (mua vào, thuế được khấu trừ).

- Tờ khai hải quan hàng nhập khẩu (nếu có) + Giấy nộp tiền thuế GTGT vào NSNN (nếu có).

- Đối chiếu hóa đơn điện tử trên hệ thống hoadondientu.gdt.gov.vn.

- Kiểm tra các khoản điều chỉnh, giảm thuế (nếu có).

- Cập nhật phần mềm HTKK phiên bản mới nhất.

4. Các bước lập tờ khai thuế GTGT trong phần mềm HTKK

4.1. Mở phần mềm và chọn tờ khai

Khởi động HTKK → chọn mã số thuế doanh nghiệp → “Đồng ý”.

4.2. Nhập thông tin chung

Điền các chỉ tiêu: tên doanh nghiệp, địa chỉ, cơ quan thuế, chọn Tờ khai thuế GTGT mẫu 01/GTGT theo TT80/2021, chọn loại tờ khai (lần đầu/bổ sung).

4.3. Nhập dữ liệu đầu ra

Chỉ tiêu [32]–[36]: kê khai doanh thu chịu thuế theo thuế suất 0%, 5%, 10% hoặc không chịu thuế.

Phần mềm tự động tính thuế GTGT đầu ra = Doanh thu × Thuế suất.

4.4. Nhập dữ liệu đầu vào

Chỉ tiêu [23]: kê khai tổng giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào có hóa đơn hợp lệ, thuế GTGT được khấu trừ.

Phụ lục 01-2/GTGT dùng cho hóa đơn dùng chung nhiều hoạt động. Dự án đầu tư lập tờ khai 02/GTGT.

4.5. Tự động tính thuế phải nộp

HTKK tự tính: Thuế GTGT phải nộp = Thuế đầu ra – Thuế đầu vào được khấu trừ.

Nếu âm, được chuyển khấu trừ kỳ sau hoặc hoàn thuế (nếu đủ điều kiện).

4.6. Kiểm tra lỗi và kết xuất

Chọn “Kiểm tra” → phần mềm rà lỗi nhập liệu → “Kết xuất XML” để nộp qua etax.gdt.gov.vn hoặc xuất PDF để lưu nội bộ.

5. Nộp tờ khai và lưu trữ hồ sơ

- Đăng nhập https://thuedientu.gdt.gov.vn → Nộp tờ khai → tải file XML → ký điện tử bằng USB Token.

- Lưu trữ hồ sơ, hóa đơn, báo cáo thuế kèm Bảng kê mua vào, bán ra.

- Tải thông báo tiếp nhận và thông báo chấp nhận cho tờ khai đã nộp.

- Nộp thuế GTGT (nếu kỳ kê khai phát sinh khoản phải nộp).

6. Lưu ý về phụ lục giảm thuế GTGT

Từ 2023–2025, doanh nghiệp được giảm 2% thuế suất GTGT theo Nghị quyết 101/2023/QH15, 174/2024/QH15 và 204/2025/QH15.

Khi kê khai cần đính kèm phụ lục giảm thuế trong HTKK để hệ thống tự điều chỉnh.

7. Kết luận

Lập báo cáo thuế GTGT đúng hạn giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và phản ánh hiệu quả quản trị tài chính.

Kế toán viên cần nắm vững Thông tư 80/2021/TT-BTC, sử dụng phần mềm HTKK đúng chuẩn, và đảm bảo tính chính xác, minh bạch trong kê khai, nộp thuế GTGT.

Ths. Phạm Thị Hoàng – Khoa Kinh Tế