Kỷ nguyên mới của thương mai điện tử Việt Nam 2025: AI sẽ trở thành chuẩn mực vận hành mới

Tác động của AI đối với sinh viên và nguồn nhân lực ngành Thương mại điện tử

Sự dịch chuyển năng lực: Từ người thực thi sang Nhà chiến lược

Thị trường nhân sự Digital Marketing tại Việt Nam được dự báo sẽ còn tiếp tục sôi động, với mức tăng trưởng khoảng 20-30% mỗi năm. Thế nhưng, điều đáng nói là yêu cầu về năng lực đang thay đổi một cách sâu sắc. Những công việc lặp đi lặp lại, chẳng hạn như lên lịch đăng bài, tổng hợp số liệu báo cáo đơn thuần, hay thậm chí viết vài mẫu quảng cáo cơ bản, giờ đây đang dần được AI tự động hóa. Một báo cáo từ HubSpot đã chỉ ra rằng, các chuyên gia kinh doanh có thể tiết kiệm trung bình tới 2 giờ 24 phút mỗi ngày nhờ vào các công cụ tự động hóa và AI.

Thực tế này, theo quan sát của tôi, đang đặt ra một yêu cầu cấp thiết: sinh viên và nguồn nhân lực tương lai phải tự nâng cao giá trị của mình. Thay vì làm những việc máy móc, chúng ta cần tập trung vào những gì AI chưa thể thay thế được. Đó là tư duy phản biện, sự thấu cảm với khách hàng, khả năng vạch ra những chiến lược phức hợp và tất nhiên là cả sức sáng tạo đột phá. Vai trò của con người sẽ không còn là một người thực thi các tác vụ nhỏ lẻ nữa, mà chuyển dịch thành người điều khiển, giám sát và cộng tác với AI để chinh phục các mục tiêu kinh doanh.

 Các nhóm kỹ năng "vàng" sinh viên cần trang bị

Để không chỉ tồn tại mà còn có thể bứt phá trong kỷ nguyên AI, sinh viên ngành TMĐT và Marketing cần phải trang bị cho mình một bộ năng lực mới. Bộ năng lực này tập trung vào 4 nhóm chính:

•  Năng lực Phân tích Dữ liệu: Đây thực sự là kỹ năng nền tảng. Sinh viên không chỉ cần biết đọc báo cáo, mà quan trọng hơn là phải biết diễn giải dữ liệu, tìm ra những insight "ngầm" và biến chúng thành các quyết định chiến lược. Việc dùng thành thạo các công cụ như Google Analytics và biết cách xây dựng hồ sơ khách hàng 360 độ gần như là một yêu cầu cơ bản.
•  Tư duy Chiến lược Nội dung & Sáng tạo: AI có thể viết, nhưng chỉ con người mới có thể xây dựng một chiến lược nội dung có chiều sâu, kể những câu chuyện thật sự chạm đến cảm xúc và tạo nên bản sắc riêng cho thương hiệu. Năng lực này đòi hỏi bạn phải biết cách hoạch định nội dung đa kênh, tìm ra "big idea" và giữ cho thông điệp thương hiệu luôn nhất quán.
•  Kỹ năng Tương tác và Điều khiển AI: Nghe có vẻ phức tạp, nhưng thực ra nó bao gồm khả năng viết những (câu lệnh) hiệu quả để "ra lệnh" cho AI, biết cách đánh giá và chọn đúng công cụ AI cho từng việc, và kết hợp nhiều công cụ lại với nhau để tự động hóa quy trình làm việc. Từ kinh nghiệm thực tế, đây chính là kỹ năng giúp tăng hiệu suất công việc lên nhiều lần.
•  Tư duy Đa kênh và Quản trị Trải nghiệm Khách hàng: Ngày nay, khách hàng tương tác với thương hiệu qua vô số điểm chạm khác nhau. Sinh viên cần được rèn luyện tư duy hệ thống để tạo ra một hành trình khách hàng liền mạch, từ mạng xã hội, website, email cho đến các cửa hàng vật lý. Trọng tâm của tư duy này, suy cho cùng, là tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng ở mọi nơi họ tiếp xúc.

 Cơ hội nghề nghiệp mới trong kỷ nguyên AI

Sự trỗi dậy của AI không hẳn là làm mất đi việc làm, mà đúng hơn là nó đang tái cấu trúc và mở ra những vị trí công việc mới với giá trị cao hơn. Những sinh viên được trang bị kỹ năng phù hợp sẽ đứng trước rất nhiều cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn:

•  Chuyên gia Chiến lược AI Marketing: Vị trí này tập trung vào việc lên kế hoạch ứng dụng AI một cách tổng thể, lựa chọn công nghệ phù hợp và đo lường hiệu quả đầu tư (ROI) từ các sáng kiến AI.
•  Nhà phân tích Dữ liệu Marketing : Người này sẽ đào sâu vào việc phân tích dữ liệu từ các chiến dịch có AI hỗ trợ, tìm kiếm insight khách hàng và đưa ra các gợi ý để tối ưu hóa.
•  Quản lý Trải nghiệm Khách hàng dựa trên AI : Chịu trách nhiệm thiết kế và tối ưu hóa hành trình khách hàng được tự động hóa, đảm bảo trải nghiệm vừa liền mạch vừa được cá nhân hóa.
•  Chuyên gia Tự động hóa Marketing : Tập trung vào việc xây dựng và quản lý các quy trình marketing tự động, kết nối các công cụ AI lại với nhau để tạo thành một hệ thống vận hành trơn tru.

Thách thức và lộ trình chuẩn bị cho sinh viên

Tất nhiên, bên cạnh cơ hội luôn là thách thức. Sinh viên cũng đang đối mặt với không ít áp lực: nguy cơ kỹ năng bị lỗi thời nhanh chóng, áp lực phải học hỏi công nghệ mới liên tục, và cả những vấn đề đạo đức khi sử dụng AI (ví dụ như thiên kiến của thuật toán hay bảo mật dữ liệu). Để chuẩn bị tốt cho tương lai, các bạn cần một lộ trình học tập và phát triển có hệ thống:

1. Giai đoạn nền tảng: Trước hết, phải nắm thật vững các nguyên lý marketing cốt lõi, tâm lý học hành vi người tiêu dùng và các mô hình kinh doanh TMĐT. Đây là kiến thức nền không thể thiếu trước khi bạn muốn làm chủ công nghệ.

2. Giai đoạn kỹ năng cốt lõi: Tiếp theo, hãy thực hành thật nhiều các kỹ năng Digital Marketing cơ bản như SEO, quảng cáo trả phí (Google Ads, Social Ads), và Content Marketing. Bạn cần hiểu rõ bản chất vận hành của các kênh này trước khi nghĩ đến việc áp dụng AI.

3. Giai đoạn chuyên môn hóa AI: Bây giờ mới là lúc tập trung học cách sử dụng và điều khiển các công cụ AI. Hãy bắt đầu bằng việc viết prompt cho các mô hình ngôn ngữ (như ChatGPT, Gemini), tạo hình ảnh (với Mid Journey), sau đó tìm hiểu sâu hơn về các nền tảng quảng cáo tích hợp AI như Performance Max.

4. Giai đoạn tư duy chiến lược và tích hợp: Cuối cùng, học cách kết hợp các công cụ AI thành một hệ thống tự động hóa, rồi phân tích dữ liệu từ chính hệ thống đó để đưa ra quyết định chiến lược. Giai đoạn này đòi hỏi bạn phải tham gia vào các dự án thực tế, các cuộc thi hoặc tìm kiếm cơ hội thực tập tại doanh nghiệp.

Ths. Lê Đức Hải – Giảng viên Khoa Kinh tế