Ứng dụng của lập trình hướng đối tượng - OOP trong thực tế

Nhiều bạn sinh viên ngành Công nghệ Thông tin mặc dù thấy môn học Lập trình hướng đối tượng trên trường Đại học, Cao đẳng nhưng chưa biết sẽ dùng nó để làm gì và nó có cần thiết với công việc sau này ra sao?

Hãy điểm qua một vài ứng dụng thực tế mà Lập trình hướng đối tượng đảm nhiệm vai trò trong đó.

1. Phát triển ứng dụng di động và website

Khi bạn dùng ứng dụng như Amazon hoặc Grab: mỗi sản phẩm như áo, giày được mô hình hóa như một đối tượng với các đặc điểm (thuộc tính) như tên, giá, màu sắc, và các hành động (phương thức) như “thêm vào giỏ hàng” hoặc “tính giá giảm”.

Mỗi người dùng là một đối tượng với thông tin như tên, email, lịch sử mua hàng và hành động như “đăng nhập” hoặc “thanh toán”.

Lợi ích của Lập trình hướng đối tượng trong phát triển mobile app và web là các đối tượng như sản phẩm, người dùng được tổ chức rõ ràng dễ dàng, dễ thêm tính năng mới, ví dụ như thêm phương thức “đánh giá sản phẩm” mà không làm rối mã nguồn.

2. Phát triển game

Ví dụ như trong game Liên Minh Huyền Thoại, mỗi nhân vật, như Luc, Garen là một đối tượng với thuộc tính như máu, sát thương, tốc độ và hành động là tấn công, di chuyển, sử dụng kỹ năng. Các vật phẩm như khiên, giáp cũng là đối tượng với thuộc tính giá trị tăng sức mạnh. Các nhân vật hay vật phẩm có thể được tái sử dụng. Ví dụ tạo nhiều nhân vật dựa trên một mẫu chung. Dễ dàng cập nhật, ví dụ như thêm kỹ năng mới và quản lý.

3. Quản lý hệ thống doanh nghiệp

Phần mềm quản lý nhân sự trong công ty. Mỗi nhân viên là một đối tượng với thông tin như tên, lương, phòng ban và hành động như “tính lương” hoặc “cập nhật thông tin”. Một phòng ban cũng là một đối tượng, chứa danh sách nhân viên và hành động như “thêm nhân viên mới”.

Lợi ích của Lập trình hướng đối tượng là dễ dàng mở rộng hệ thống (thên chức năng quản lý chấm công) và bảo trì (sửa lỗi một phần không ảnh hưởng toàn hệ thống).

4. Ứng dụng trong IoT

Trong hệ thống nhà thông minh thì mỗi thiết bị như đèn, điều hòa, camera là một đối tượng với thuộc tính là trạng thái bật / tắt, nhiệt độ và hành động “bật”, “tắt”, “điều chỉnh”. Người dùng có thể dùng ứng dụng điện thoại để điều khiển đèn bằng cách gọi hành động “bật” trên đối tượng “đèn phòng khách”. Các thiết bị được mô hình hóa độc lập, dễ thêm thiết bị mới, như quạt thông minh mà không cần sử lại toàn bộ hệ thống.

5. Phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (Mechine Learning)

Trong một chatbot, ví dụ như Grok hoặc ChatGPT, mỗi cuộc trò chuyện là một đối tượng với thuộc tính nội dung tin nhắn, thời gian và hành động “trả lời”, “lưu lịch sử”. Các mô hình AI cũng được tổ chức thành đối tượng để dễ quản lý và tối ưu, giúp xử lý các thành phần phức tạp (như mô hình AI) một cách có tổ chức, dễ mở rộng khi thêm tính năng mới.

Lập trình hướng đối tượng được ứng dụng rộng rãi trong hầu hết các lĩnh vực công nghệ từ ứng dụng di động, game, đến hệ thống doanh nghiệp và IoT. Nó giúp lập trình viên xây dựng các hệ thống giống như cách chúng ta quản lý các vật thể trong đời thực làm cho mọi thứ dễ hiểu, dễ mở rộng và bảo trì.

Nếu bạn đang dùng điện thoại, chơi game hoặc mua hàng online bạn đang thấy kết quả của Lập trình hướng đối tượng trong thực tế.

(Dịch thuật và tổng hợp)
ThS. Nguyễn Đỗ Thư Hương
Trưởng Bộ môn Cơ sở ngành – Khoa CNTT – ĐT