Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng đóng vai trò quan trọng trong ngành thiết kế đồ họa, Prompt trở thành cầu nối giữa con người và hệ thống AI. Prompt không chỉ là câu lệnh hay đoạn văn bản, mà còn là công cụ định hướng sáng tạo, giúp AI hiểu và thực hiện yêu cầu của nhà thiết kế. Bài báo này phân tích khái niệm Prompt, các dạng phổ biến (Zero-shot, One-shot, Few-shot), vai trò của Prompt trong quy trình sáng tạo, minh họa bằng các ví dụ thực tiễn, đồng thời thảo luận về thách thức và triển vọng tương lai của Prompt trong thiết kế đồ họa.
Sự phát triển mạnh mẽ của các mô hình ngôn ngữ và mô hình sinh hình ảnh (như DALL·E, MidJourney, Stable Diffusion) đã mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành thiết kế đồ họa. Thay vì thao tác thủ công trên phần mềm, nhà thiết kế có thể sử dụng Prompt để mô tả ý tưởng, phong cách, màu sắc, bố cục… và AI sẽ tự động tạo ra sản phẩm hình ảnh tương ứng. Prompt vì thế trở thành “ngôn ngữ sáng tạo” mới, giúp rút ngắn thời gian thiết kế, mở rộng khả năng thử nghiệm, và nâng cao hiệu quả sáng tạo.
1. Khái niệm Prompt và vai trò trong giao tiếp với AI
Prompt là đoạn văn bản hoặc câu lệnh mà người dùng nhập vào hệ thống AI để định hướng đầu ra.
Vai trò chính:
- Giao tiếp: Prompt là phương tiện để con người truyền đạt ý tưởng cho AI.
- Điều khiển: Prompt giúp định hình phong cách, chi tiết, mức độ phức tạp của sản phẩm.
- Sáng tạo: Prompt mở ra khả năng thử nghiệm nhanh chóng nhiều phương án thiết kế.
Ví dụ: Một Prompt như “Thiết kế Poster sự kiện âm nhạc, Trường Cao đẳng CNTT TP.HCM, retro 80s, neon hồng xanh tím, bố cục tối giản, tiêu đề trung tâm, nhạc cụ cách điệu, ánh sáng sân khấu, không khí năng động trẻ trung hiện đại.” sẽ hướng AI tạo ra hình ảnh phù hợp với mô tả.
.jpg)
Hình 1. Poster sự kiện âm nhạc ITC
2. Các dạng Prompt phổ biến
Zero-shot Prompting:
- Người dùng chỉ đưa ra yêu cầu trực tiếp mà không cần ví dụ.
- Ví dụ: “Tạo logo hình con chim cách điệu màu xanh dương.”
- Ưu điểm: nhanh, đơn giản.
- Hạn chế: kết quả có thể thiếu chính xác nếu mô tả chưa rõ.
.png)
Hình 2. Zero shot – logo
One-shot Prompting:
- Người dùng cung cấp một ví dụ để AI học theo.
- Ví dụ: “Tạo poster giống phong cách này [kèm mô tả hoặc hình ảnh 1], nhưng thay chủ đề thành triển lãm nghệ thuật.”
- Ưu điểm: giúp AI hiểu rõ hơn phong cách mong muốn.
.png)
Hình 3. One shot tạo poster
Few-shot Prompting:
- Người dùng đưa ra nhiều ví dụ để AI nắm bắt quy luật hoặc phong cách.
- Ví dụ:
- Ví dụ 1: Logo thương hiệu Pepsi. Logo Pepsi với màu xanh dương, đỏ, trắng, phong cách tối giản, hình cầu chia đôi.
- Ví dụ 2: Logo thương hiệu CocaCola. Logo CocaCola với màu đỏ trắng, font chữ uốn lượn cổ điển, cảm giác năng động và truyền thống.
- Dựa trên 2 mẫu logo trên (Pepsi và CocaCola), hãy tạo thêm một logo mới cho thương hiệu "FreshWave". Logo FreshWave với phong cách hiện đại, sử dụng màu xanh ngọc và cam neon, font chữ bo tròn trẻ trung, biểu tượng làn sóng cách điệu, tạo cảm giác tươi mát và năng lượng.
- Ưu điểm: kết quả chính xác, phù hợp hơn với yêu cầu.
- Hạn chế: mất thời gian chuẩn bị dữ liệu mẫu.
Hình 4. Few shot tạo logo FreshWave
3. Vai trò của Prompt trong thiết kế đồ họa
- Hỗ trợ sáng tạo ý tưởng: Prompt giúp nhà thiết kế nhanh chóng thử nghiệm nhiều phong cách khác nhau, từ hiện đại, tối giản đến cổ điển, siêu thực.
- Tạo hình ảnh trực tiếp: Thay vì phác thảo thủ công, nhà thiết kế có thể mô tả bằng Prompt để AI sinh ra hình ảnh ban đầu.
- Tối ưu quy trình thiết kế:
- Rút ngắn thời gian tạo mẫu.
- Giảm chi phí thử nghiệm.
- Cho phép chỉnh sửa nhanh chóng bằng cách thay đổi Prompt.
4. Ví dụ minh họa ứng dụng Prompt
- Poster sự kiện: Prompt: “Thiết kế poster cho lễ hội âm nhạc mùa hè, phong cách retro, màu neon, có hình ảnh đám đông và sân khấu.” → AI tạo ra poster với màu sắc rực rỡ, bố cục phù hợp cho sự kiện.
- Logo thương hiệu: Prompt: “Tạo logo tối giản cho công ty công nghệ, sử dụng hình khối tam giác và màu xanh dương.” → AI sinh ra nhiều phương án logo để nhà thiết kế lựa chọn.
- Concept Art: Prompt: “Vẽ concept art thành phố tương lai, phong cách cyberpunk, ánh sáng neon, bầu trời tối.” → AI tạo ra hình ảnh gợi ý cho dự án game hoặc phim.
.jpg)
Hình 5: ví dụ minh họa
5. Thách thức và triển vọng tương lai
- Thách thức:
- Ngôn ngữ mô tả: Prompt cần đủ chi tiết, rõ ràng; nếu không, kết quả sẽ sai lệch.
- Tính sáng tạo của AI: AI có thể tạo ra hình ảnh đẹp nhưng thiếu chiều sâu nghệ thuật.
- Vấn đề bản quyền: Hình ảnh sinh ra từ Prompt có thể gây tranh cãi về quyền sở hữu trí tuệ.
- Phụ thuộc công nghệ: Nhà thiết kế dễ bị lệ thuộc vào AI, giảm khả năng sáng tạo thủ công.
- Triển vọng:
- Prompt sẽ trở thành kỹ năng thiết yếu trong ngành thiết kế.
- Các hệ thống AI sẽ ngày càng hiểu ngữ cảnh tốt hơn, giảm nhu cầu mô tả quá chi tiết.
- Tích hợp Prompt với các phần mềm thiết kế truyền thống (Adobe, Blender…) để tạo quy trình thiết kế lai (hybrid workflow).
- Xu hướng Prompt Engineering sẽ phát triển thành một chuyên ngành riêng, kết hợp giữa ngôn ngữ, mỹ thuật và công nghệ.
Prompt là công cụ quan trọng trong việc khai thác sức mạnh của AI cho ngành thiết kế đồ họa. Với khả năng định hướng sáng tạo, tạo hình ảnh và tối ưu quy trình, Prompt mở ra nhiều cơ hội mới cho nhà thiết kế. Tuy nhiên, thách thức về ngôn ngữ, bản quyền và sự phụ thuộc công nghệ cần được giải quyết. Trong tương lai, Prompt không chỉ là kỹ năng hỗ trợ mà còn trở thành một phần cốt lõi của nghề thiết kế, góp phần định hình cách thức sáng tạo trong kỷ nguyên AI.
ThS. Phạm Ngọc Cường - Giảng viên Khoa CNTT-ĐT